طراحی ابزار تأمین مالی طرح‌های کارایی انرژی در ساختمان‌های مسکونی از طریق بازار سرمایه با استفاده از روش تحلیل مضمون

نویسندگان

1 پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم

چکیده

یکی از موانع اجرای طرح‌های بهینه‌سازی انرژی در ساختمان‌های مسکونی، محدودیت در تأمین مالی است. تأمین مالی این طرح‌ها به‌دلیل ماهیت متفاوت چندگانه، مستلزم ساختارهای مالی پیچیده‌تری است که می‌تواند در بستر بازار سرمایه تحقق یابد. در این پژوهش تلاش شده است از طریق تحلیل مضمون منابع مرتبط، ابزارهایی برای تأمین مالی طرح‌های کارایی انرژی در بستر بازار سرمایه ایران طراحی شود. جامعۀ آماری این پژوهش منابع نوشتاری مرتبط با تأمین مالی در بازار کارایی انرژی است. پس از بررسی منابع استخراج‌شده، 41 منبع به‌عنوان نمونه به دست آمده است. پایایی نتایج با استفاده از روش هولستی 903/0 برآورد شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مضامین مربوط به تأمین مالی طرح‌های کارایی انرژی را می‌توان در چهار مضمون فراگیر ساختارهای نهادی، جایگاه بخش عمومی، مدل‌های قراردادی و الگوی تأمین مالی خلاصه کرد. در نهایت بر اساس شبکۀ مضامین استخراج‌شده و استنتاج نتایج توسط پژوهشگر، الگوی تأمین مالی کارایی انرژی حوزۀ مسکونی استخراج شد.

کلیدواژه‌ها


[1] Backlund, S., Thollander, P., Palm, J. and Ottosson, M., "Extending the Energy Efficiency Gap", Energy Policy, Vol. 51, pp. 392–396, 2012. [2] DeCanio, S., "The Efficiency Paradox: Bureaucratic and Organizational Barriers to Profitable Energy-Saving Investments", Energy Policy, Vol. 26, No. 5, pp. 441–458, 1998. [3] Jaffe, AB. and Stavins, RN., "The Energy Efficiency Gap: What Does It Mean?", Energy Policy, Vol. 22, No. 10, pp. 60–71,1994. [4] Rezessy, S. and Bertoldi, P., "Voluntary Agreements in the field of Energy Efficiency and Emission Reduction: Review and Analysis of Experiences in the European Union", Energy Policy, Vol. 39, pp.7121–7129, 2011. [5] Sarkar, Ashok; Singh, Jas, "Financing Energy Efficiency in Developing Countries-Lessons Learned and Remaining Challenges", Energy Policy, Vol. 38, pp. 5560–5571, 2010. [6] Worrell, E., Laitner, J., Ruth, M. and Finman, H., "Productivity Benefits of Industrial Energy Efficiency Measures", Energy, Vol. 28, No. 12, pp. 1081–1098, 2003. [7] Pye, M. and McKane, A., "Making a Stronger Case for Industrial Energy Efficiency by Quantifying Non-Energy Benefits", Resour, Conserv Recycl, Vol. 28, No. 3–4, pp. 171–183, 2000. [8] Patrick, K. and Sinha, A., "Energy Efficiency: Opportunities in Emerging Markets", Bain & Company, Inc, 2015, available at (www.bain.com). [9] Painuly, J.P.; Park, H.; Lee, M.-K.; Noh, J., "Promoting Energy Efficiency Financing and ESCOs in Developing Countries: Mechanisms and Barriers", Journal of Cleaner Production, Vol. 11, pp. 659-665, 2003. [10] Taylor, R.P., Govindarajalu, C., Levin, J., Meyer, A.S. and Ward, W.A., "Financing Energy Efficiency: Lessons from Brazil, China, India and Beyond", The World Bank, Washington, D.C, 2008. [11] Pandit, N., Knight, D., Stoner, T. and Poole, A., "Alternative Market Frameworks for ESCO Finance: Designing Instruments and Institutional Strategies for Financing Energy Efficiency Products in Brazil", 2001, available at (www.inee.org). [12] Bullier, Adrin; Milin, Christophe, "Alternative Financing Schemes for Energy Efficiency in Buildings", ECEEE 2013 summer study, 2013, available at (www.eceee.org). [13] جعفربیگی، میثم، «بررسی اقتصادی بهینه‌سازی مصرف انرژی در شهرک اکباتان تهران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، 5ـ6، 1390. [14] سادات‌حسینی، مریم، «بررسی فنی-اقتصادی اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنعت سیمان کشور (مطالعۀ موردی: مجتمع سیمان تهران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، 97ـ98، 1389. [15] ابریشمی، حمید، حسنتاش، غلامحسین، عبدلی، قهرمان، صمیمی، سیاوش، «بررسی اقتصادی امکان نوسازی صنعت مرغداری در کشور با محوریت بهینه­سازی مصرف سوخت»، فصلنامه مطالعات اقتصادی انرژی، سال هشتم، شمارۀ 30، صفحۀ 155ـ179، 1390. [16] گودرزوند چگینی، فاطمه، گوگل، مهدی، جاودان، حمیدرضا، «بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهبود عملکرد کولرهای هوایی 101-E2 و 102-E2 پالایشگاه تهران»، دومین همایش مدیریت انرژی در صنایع نفت و انرژی، تهران، 1391. [17] ایزدی، سولماز، مستاجران گورتانی، بهنام، مستجاب‌الدعواتی، مجتبی، عالم رجبی، علی‌اکبر، «مطالعۀ برج‌های خنک‌کنندۀ هلر و ارائۀ یک راهکار برای افزایش کارایی این برج در نیروگاه شهید محمد منتظری»، مهندسی و مدیریت انرژی، دورۀ 8، شمارۀ 4، 1397. [18] پایگانه، غلام‌حسن، مهرپناهی، عبدالله، نیکبخت ناصرآباد، صادق، رضاپور، کامبیز، «تحلیل فنی-اقتصادی اثر بازتوانی و ارتقای نیروگاه‌های حرارتی ایران»، مهندسی و مدیریت انرژی، دورۀ 6، شمارۀ 4، 1395. [19] مهذب ترابی، سعید، دودابی‌نژاد، امیر، وثوقی‌فرد، مونا، «بررسی نقش و الزامات فعالیت شرکت‌های خدمات انرژی در افزایش بهره‌وری مصرف انرژی کشور»، هشتمین همایش بین‌المللی انرژی، تهران، 1390. [20] International Energy Agency, "Energy Efficiency Market Report 2012", 2012, available at(www.iea.org/t&c/). [21] Bertoldi, P., Boza-Kiss, B., Panev, S. and Labanca, N., "ESCO Market Report 2013", Joint Research Centre of European Commission, 2014, available at (www.ec.europa.eu/jrc). [22] The European Commission's Science and Knowledge service, 2016, available at (www.ec.europa.eu/jrc). [23] WSGR (Wilson Sonsini Goodrich & Rosati), "Innovations and Opportunities in Energy Efficiency Finance", 2014, available at (www.wsgr.com). [24] State and Local Energy Efficiency Action Network., "Accessing Secondary Markets as a Capital Source for Energy Efficiency Finance Programs: Program Design Considerations for Policymakers and Administrators", 2015, available at (www.seeaction.energy.gov). [25] Fink, Andrew C., "Securitize Me: Stimulating Renewable Energy Financing by Embracing the Capital Markets", 12 U.N.H. L. REV. 109, 2014, Available at (http://scholars.unh.edu/unh_lr/vol12/iss1/7). [26] WSGR (Wilson Sonsini Goodrich & Rosati), "Innovations and Opportunities in Energy Efficiency Finance", 2012, available at (www.wsgr.com). [27] Efficiency Valuation Organization, "Monitoring and Verification", 2017, available at (http://www.ipmvp.org). [28] Braun, V. and Clarke, V., "Using Thematic Analysis in Psychology, Qualitative Research in Psychology", Vol. 3, No. 2, pp.77-101, 2006. [29] Bertoldi, P., Rezessy, S., and vine, Edward L., "Energy Service Companies in European Countries: Current Status and a Strategy to Foster Their Development", Energy Policy, Vol. 34, pp. 1818–1832, 2006. [30] Peretz, N., "Growing the Energy Efficiency Market through Third-Party Financing", Energy Law Journal, Vol. 30, pp. 377-403, 2009. [31] Efficiency Valuation Organization, "International Energy Efficiency Financing Protocol: Standardized Concepts", 2009, available at (http://www.ipmvp.org). [32] Efficiency Valuation Organization, "International Performance Measurement and Verification Protocol: Concepts and Options for Determining Energy and Water Savings", Vol. 1, 2010, available at (http://www.ipmvp.org). [33] Efficiency Valuation Organization, "International Performance Measurement and Verification Protocol: Core Concept", 2014, available at (http://www.ipmvp.org). [34] Efficiency Valuation Organization, "International Performance Measurement and Verification Protocol: Statistics and uncertainty for IPMVP", 2014, available at (http://www.ipmvp.org). [35] WSGR(Wilson Sonsini Goodrich & Rosati), "Innovations and Opportunities in Energy Efficiency Finance", 2013, available at (www.wsgr.com). [36] اصلانی، حمیدرضا، علوی، فاطمه، «درآمدی بر حقوق حاکم در قراردادهای خدمات انرژی»، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، شمارۀ 42، صفحۀ 183ـ217، 1393. [37] CFIRE(Council on Finance, Insurance and Real Estate), "Financing Energy-Efficiency and Renewable-Energy Projects Public Equity Instruments: An Analysis of REITs, MLPS and Yieldcos", 2015, available at (www.nibs.org). [38] «نمونه موافقت‌نامۀ خدمات انرژی»، قابل دسترس در (www.saba.org.ir) [39] شفیعی نیک‌آبادی، محسن، شفیعی، مجتبی، حسینی، سید محمدحسن، «شناسایی و رتبه‌بندی موانع بهینه‌سازی مصارف انرژی در نیروهای مسلح ایران»، نشریه انرژی ایران، دورۀ 19، شمارۀ 3، صفحۀ 181ـ200، 1395. [40] Palmer, K., Walls, M. and Gerarden, T., "Borrowing to Save Energy An Assessment of Energy-Efficiency Financing Programs", 2012, available at (www.rff.org) [41] پترون (اتحادیۀ صنایع پایین‌دستی پتروشیمی)، «طرح ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست در شورای عالی انرژی کشور تصویب شد»، 1396، قابل دسترس در (www.petronn.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=302) [42] RUSEFF(Russian Sustainable Energy Financing Facility), "Best Practice Guide for Energy Efficiency Projects", 2011, available at (http://www.ruseff.com) [43] حاجیان، محمدحسن، «بررسی تشکیل صندوق تأمین مالی بخش انرژی (با مشارکت بخش خصوصی داخلی و منابع بین‌المللی و با هدف صرفه‌جویی انرژی»، پایان کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق، تهران، 1379. [44] امیرمعینی، مهران، «ابزارهای صرفه‌جویی انرژی: سیاست‌های قیمتی یا غیر قیمتی»، دومین همایش ملی انرژی، تهران، 1378. [45] زوارحسینی، ابراهیم، «چالش‌ها و راهبردهای بهینه‌سازی مصرف انرژی در ایران و جهان»، نشریۀ انرژی ایران، دورۀ 14، شمارۀ 4، 1390. [46] International Energy Agency, "Energy Efficiency Market Report 2014", 2014, available at (www.iea.org/t&c/). [47] ضیائی، صدف، عطاران رضایی، نسرین، «بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهبود زیست‌محیطی حاصل از اجرای طرح یارانه سود تسهیلات در کارخانجات سیمان کشور»، دومین کنفرانس و نمایشگاه بین‌المللی صنعت سیمان، انرژی و محیط‌زیست، تهران، 1392. [48] «قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور»، مصوب 1394 مجلس شورای اسلامی. [49] «قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی»، مصوب 1389 مجلس شورای اسلامی. [50] Deutsche Bank Group, "United States Building Energy Efficiency Retrofits: Market Sizing and Financing Models", 2012, available at (www.dbcca.com/research) [51] Morgado, D., "Energy Service Companies and Financing", 2014, available at (https://www.iea.org/). [52] World Bank, "Project to Support the Implementation of PROESCO: A Guarantee Facility to Promote ESCO Investments", 2007, available at (www.documents.worldbank.org).